In de derde bijeenkomst van de Banningleergang op woensdag 26 november stond de participatiesamenleving vanuit een Brits perspectief centraal. Daniël Boomsma (publicist) en Aletta Winsemius (Movisie) waren de inleiders.
Daniël Boomsma belichtte het Britse perspectief vanuit het theoretische gedachtegoed van ‘The Big Society’ en ‘Blue labour’. In een vlotte presentatie liet Daniël ons de theoretische achtergrond en oorsprong van dit gedachtegoed zien. David Cameron zien we vaak als het boegbeeld van de Big Society beweging die de rol van de samenleving in Groot Brittannië probeert te versterken (en de rol van de overheid terug te dringen). De rol van founding father behoort echter toe aan de Britse theoloog Philip Blond. Blonds werk gaf Cameron de kans om met een alternatief te komen voor het falende beleid van Labour onder premier Tony Blair. Big Society als reactie op Big Government. Volgens Blond ligt in Big Government de oorzaak voor de sociale erosie in de Britse samenleving. Big Society wil een einde maken aan de sociale, economische en maatschappelijke crisis. Het wil het eigen initiatief van burgers en de versterking van de eigen kracht centraal te zetten. Niet de overheid moet centraal staan, maar juist burgers en hun sociale verbanden moeten in het hart van de samenwerkingsrelatie tussen overheid, private en sociale sector staan.
‘Blue Labour’ is het antwoord van Maurice Glasman op de crisis in Groot Brittannië (en Labour). Glasman ziet de sociale erosie en maatschappelijke neergang vooral als een crisis in de relatie tussen inwoners. Hij legt het accent niet op beleid, maar op de mens en zijn relaties met anderen en zijn lokale omgeving. Als oplossing grijpt hij terug op het syndicalistische socialisme. Hij staat voor een systeem van coöperaties, lokale samenwerkingsverbanden en vakbonden. Hij zet zich af tegen een staat die van bovenaf stuurt en pleit voor een ‘bottom-up’ benadering. Een benadering vanuit concrete waarden, geworteld in de onderlinge relaties van mensen: onderling vertrouwen en samenwerken aan het algemeen belang. Het gaat om gemeenschappen met rechten én plichten. In deze zin beschouwen sommigen Blue Labour als de linkse variant van Big Society.
Aletta Winsemius richtte zich op Big Society en Blue Labour in de praktijk. In haar presentatie stond het antwoord op de vragen ‘Wat is er van Big Society en Blue Labour terecht gekomen?’ en ‘Wat is de betekenis van Big Society en Blue Labour voor Nederland?’. In een heldere presentatie maakte Aletta duidelijk dat het in Groot Brittannië anno 2014 erg stil is geworden rondom Big Society en Blue Labour. De grote ambities van 2010 zijn niet waargemaakt. Big Society leeft niet meer in de media. Kijkend naar Nederland schetst Aletta een beeld van maatschappelijke ontwikkelingen zoals eigen kracht en de decentralisaties in het sociale domein. Deze ontwikkelingen passen in de lijn van Big Society en Blue Labour, maar hebben daar niet hun oorsprong. Die ligt veel meer in de al vanaf de jaren tachtig ingezette hervorming van de verzorgingsstaat. In die zin is de betekenis van Big Society en Blue Labour voor Nederland beperkt.
door Maarten Pieters