Vandaag staan wij in een gebouw waarin historische gebeurtenissen hebben plaatsgevonden. Wij staan in een gebouw waar gisteren zelfs een lijsttrekkersdebat heeft plaatsgevonden. Het is daarom voor mij een eer om hier mijn column voor te dragen.
Een column over een belangrijk onderwerp, namelijk de democratie. Wat is dat? Democratie. Geloven mensen nog in de democratie? Hoe gaan wij nu, en in de toekomst met elkaar om?
Mijn vader
Om antwoord te geven op die vragen begin ik met een persoonlijk verhaal, een verhaal over mijn vader. Mijn vader, geboren in Marokko, is dat land in 1984 ontvlucht nadat hij met zijn studentenbond aan de wieg van de massale studentenprotesten in dat jaar stond. Het gebruik maken van essentiële democratische grondrechten, zoals het recht om te demonstreren, werd letterlijk en
figuurlijk met de dood bedreigd. Het was voor hem de reden hierheen te vluchten en hier een toekomst op te bouwen. Zijn toekomst, waar ik in 1991 een onderdeel van ben geworden.
Het was toen, en nu, dat vele mensen in onze wijken en buurten zich niet gehoord of vertegenwoordigd voelden. Het was mijn vader die dat probeerde te veranderen door het welzijnswerk daar eigenhandig op te bouwen. Bruggen slaan, noemde hij dat altijd.
Vandaag de dag is mijn vader cynisch geworden over de politiek. Ook hij is onderdeel geworden van die cynische massa. Ook hij smacht naar een politiek die oplossingen biedt voor zijn problemen. Na meer dan 20 jaar bij het Centraal Orgaan Asielzoekers te hebben gewerkt, mag hij nu als vijftigplusser aansluiten bij het UWV. Werkeloos, met een gekrenkt gevoel van eigenwaarde. En hij is niet de enige.
Dat gevoel, van eigenwaarde, van trots, zijn velen in Nederland kwijt. Het is dat gevoel waar de politiek gehoor aan moet geven. Het is dat gevoel dat onze democratie onder druk doet staan. Een oplossing daarvoor heb ik ook niet. Het enige wat ik u kan vertellen is dat ik u begrijp. Dat ik niet alleen met u meeleef, meevoel, maar vooral meedenk. Help mij en de politiek daarbij. Dan kunnen we samen de strijd aan tegen onrechtvaardigheid, tegen egoïsme en tegen het recht van de sterksten.
Prachtig land
Want laten we eerlijk zijn. Ons land is prachtig. Het biedt kansen voor iedereen. Het is het land waar u, zonder opgepakt te worden, alles mag zeggen, schrijven, denken en organiseren. Het is ons land waar de rest van de wereld vol bewondering naar ons kijkt.
Ja, de democratie staat onder druk. Niet alleen in Nederland, maar over de gehele wereld. In Syrië staat bijna geen huis meer overeind, omdat mensen vechten voor de democratie. In Libië heerst nu chaos en onvrede, omdat mensen vochten voor de democratie. De Arabische lente is omgeslagen in een Arabische herfst. En dat allemaal omdat mensen smachten naar democratie.
Tegelijkertijd is het niet alleen ellende in het Oosten, maar is het eveneens een drama in het Westen. In de Verenigde Staten heerst chaos en onvrede, omdat de meerderheid van de Amerikanen hadden gestemd op Clinton maar nu zitten met president Trump. Minderheden worden bedreigd en voelen zich niet gehoord. Het geeft maar eens weer dat geen enkel democratisch systeem perfect is.
Kijkend naar ons eigen land staan wij voor enorme problemen. We sluiten elkaar steeds meer uit, vertrouwen elkaar niet en beperken ons blikveld tot aan de voordeur van onze eigen woning. Groepen leven steeds meer langs elkaar heen. Toch zoeken mensen naar positiviteit en samenwerking, maar dat is niet een twee drie geregeld. In Nederland verwachten mensen steeds sneller resultaten, antwoorden en inspraak. De politiek kan die snelle verwachtingen in de praktijk vaak nauwelijks bijbenen.
Wat is democratie?
Dat brengt mij weer terug naar de vraag die ik aan het begin van mijn column stelde. Wat is democratie? Het antwoordt is simpel: wij zijn de democratie. Wij geven invulling aan de democratie; wij leven in een democratie; wij ademen democratie. De democratie is niet statisch, maar altijd in ontwikkeling. Wij dragen met zijn allen de verantwoordelijkheid om daar invulling aan te geven. Dat betekent dat wij met verkiezingen richting blijven geven aan de invulling van onze toekomst. Dat wij invulling blijven geven aan wat wij verwachten van de politiek en van volksvertegenwoordigers. Dat wij teleurstelling en cynisme omzetten in hoop en optimisme. Dat wij afrekenen met volksvertegenwoordigers die niet presteren in plaats van elkaar af te rekenen voor de fouten van een ander.
I have a dream
De afgelopen tijd denk ik vaak aan de ‘I have a dream’ speech van Martin Luther King. De speech stamt uit 1963, maar is anno 2017 actueler dan ooit. In deze speech ligt namelijk de oplossing van onze problemen verborgen. Wie goed naar deze speech luistert beseft dat de hoop naar verandering bij onszelf ligt. Wij geven invulling aan onze democratie. Wij maken onze democratie zo sterk of zwak als wij zelf willen. Martin Luther King bewijst ons dat dromen werkelijkheid kunnen worden, mits verandering van onszelf komt. En weet u wat mijn droom is? Dat mijn vader niet meer cynisch in het leven staat.
Ik dank u wel.
Saami Akrouh is bestuurslid van de Banning Vereniging, lid van de Gemeenteraad van Hilversum en kandidaat-Tweede Kamerlid voor de Partij van de Arbeid. Hij sprak deze column uit bij de Banning Conferentie geloven in democratie op 27 februari.