Voorafgaand aan de Banning Lezing door Frans Timmermans ontving Casper Gelderblom op 21 februari de Banning Prijs uit handen van Mohammed Chahim, voorzitter van de jury.
Casper Gelderblom (1995) is wethouder Wonen, Milieu en Circulariteit namens GroenLinks, PvdA én PvdD in Heerlen. Eerder studeerde hij o.a. politieke filosofie in Cambridge en coördineerde hij de wereldwijde MakeAmazon Pay-campagne. Aan de prijs is een geldbedrag van 1000 euro verbonden.
In zijn essay Richting klimaatrechtvaardigheid, met rood-groene verenpracht pleit hij voor democratisch eco-socialisme als werkbaar alternatief voor klimaatonrechtvaardigheid. Om het probleem werkelijk aan te pakken, moeten we inzoomen op de machtsstructuren en dit essay doet dat door te kijken naar Heerlen. Hoofdstad van de Mijnstreek, dat begin 20e eeuw met zijn steenkoolmijnen nog een energietransitie aanvoerde, en nu nationaal koploper energiearmoede werd. Via de conclusie dat klimaatrechtvaardigheid een postkapitalistische doelstelling is en enkel te bereiken is door de markt in te bedden in democratische politiek, wordt er ook gekeken naar oplossingen. In de winter van 2022 richtte Heerlen een regionaal ‘Verbond voor Energierechtvaardigheid’ op met drie doelen: een betaalbare energierekening, een leefbare woonkamertemperatuur en een houdbare ecologische voetafdruk. Met resultaat: per huishouden honderden euro’s minder naar de energierekening, en duizenden kilowattuur minder energieverbruik als milieuwinst.
De jury was onder de indruk van de solide ideologische basis en het gebruik van verschillende abstractieniveaus. De koppeling van het internationale systeem en de lokale effecten hiervan, belicht zowel het systeem als het gevoel en dat is inspirerend. Ook de focus op herverdeling tussen arbeid en kapitaal werd gewaardeerd. In een tijd waarin velen over elkaar heen buitelen om vooral te vertellen hoe het niet moet, is het verfrissend een auteur te lezen die oplossingen biedt die zowel praktisch als doordacht zijn. In het essay van Casper Gelderblom vinden we een aantal elementen terug van die oplossingsrichting. Allereerst pleit hij ervoor veel aandacht te schenken aan onrechtvaardige sociale machtsstructuren. Hij staat hiermee in een oeroude socialistische traditie om goed te kijken naar waar de macht ligt, waar het gaat om het verbeteren – of verslechteren – van de leefsituatie van sociaal achtergestelden. Hij beperkt zich dan ook niet tot Nederland, ook wanneer hij terugblikt op de geschiedenis van de mijnbouw in Heerlen. Dat hij niet bij dit verleden blijft staan en er lessen uittrekt voor zijn stellingname in het essay betekent dat hij goed gefundeerd een perspectief voor heden en toekomst wil bieden.
De overige genomineerden, Koen van der Gaast, Annemiek de Looze en Roel Becker, ontvangen elk 250 euro. De vier essays en het juryrapport zijn in zijn geheel te lezen via de links hieronder:
– Koen van der Gaast met Het vergeten verhaal van klimaatrechtvaardigheid
– Annemiek de Looze met Samen op zoek
– Casper Gelderblom met Richting klimaatrechtvaardigheid, met rood-groene verenpracht
– Roel Becker met Een unieke dialoog
De vier essays zijn samen met het juryrapport gebundeld in een brochure. Als u deze wilt ontvangen kunt u contact opnemen via info@banningvereniging.nl.